Inflacja – co to jest i jaki ma wpływ na codzienne życie?

O inflacji w ostatnich kilku miesiącach mówi się bardzo często. Nic dziwnego, gdyż ma ona ogromny wpływ na życie przeciętnego obywatela. Jej wzrost jest odczuwalny przede wszystkim w cenach produktów i usług – są one bowiem coraz wyższe. Warto jednak dowiedzieć się nieco więcej o tym, jak działa inflacja oraz jakie są jej najczęstsze przyczyny.

Zgodnie z definicją podaną przez Główny Urząd Statystyczny inflacja to proces zmian w całej gospodarce. Przez to pojęcia najczęściej rozumie się średnie zmiany cen towarów oraz usług. Inflacja wpływa więc na zmniejszenie siły nabywczej pieniądza. Jej wzrost jest odczuwany przez przeciętnych obywateli, którzy w jej wyniku zaczynają wydawać więcej.

Dlaczego warto wiedzieć, co to jest inflacja i jak wpływa na ceny?

Jeśli już wiesz, co to jest inflacja, powinieneś także przekonać się, dlaczego ta wiedza jest bardzo cenna. Świadomość występowania tego zjawiska jest ważna, gdyż wpływa ona na praktycznie wszystkie obszary życia. Inflacja nie tylko powoduje wzrost cen, ale także spadek wartości oszczędności. Warto więc zastanowić się, jak rozsądnie nimi zarządzać.

Wyróżnia się różne rodzaje inflacji, które można sklasyfikować pod względem przyczyn wywołujących to zjawisko lub jego intensywności. Ich znajomość pomoże zdecydowanie lepiej zrozumieć, na czym dokładnie ono polega.

Rodzaje inflacji według przyczyn

Biorąc pod uwagę konkretne przyczyny inflacji, wyróżnia się jej następujące rodzaje:

• popytową (pieniężną),
• podażową (kosztową),
• strukturalną.

Inflacja popytowa nazywana jest także ciągnioną przez popyt. Mówi się o niej w przypadku, gdy popyt wzrasta zdecydowanie szybciej niż podaż. W praktyce oznacza to, że nabywcy chcą kupić więcej, niż gospodarka jest w stanie wytworzyć, przy założeniu, że pracuje z pełną mocą. Tego rodzaju inflacji towarzyszy najczęściej dynamiczny wzrost produkcji oraz zatrudnienia, a tym samym spadek bezrobocia. Jest to wynikiem rosnącego zapotrzebowania na konkretne dobra lub usługi. Przy założeniu, że ceny oraz płace pozostają na stałym poziomie, inflacja popytowa napędza tempo produkcji.

Kolejnym rodzajem tego zjawiska jest inflacja podażowa nazywana również kosztową. Wiąże się ona ze wzrostem cen, co wynika z rosnących wydatków na produkcję. Jej przyczyną jest najczęściej wzrost płac oraz cen poszczególnych surowców. Ten typ inflacji wywołuje negatywne skutki dla gospodarki. Przyczynia się bowiem nie tylko do wzrostu cen towarów, ale także do spadku produkcji ze względu na mniejszy popyt wynikający ze spadającej siły nabywczej pieniądza. Inflacja podażowa najczęściej przyczynia się także do wzrostu bezrobocia. Wpływa więc negatywnie na całą gospodarkę.

Na czym polega inflacja strukturalna? Jest ona związana ze zmianami strukturalnymi produkcji. Te są z kolei wymuszane przez dynamicznie przekształcającą się gospodarkę krajową. W wyniku tego producenci nie są w stanie nadążyć za zmianami. Struktura ich przedsiębiorstw nie jest bowiem dostosowana do potrzeb nabywców, które dynamicznie się zmieniają.

Rodzaje inflacji według intensywności

Biorąc pod uwagę intensywność, a więc tempo rozwoju inflacji, wyróżnia się następujące typy tego zjawiska:

• inflację pełzającą – jej występowanie nie zaburza prawidłowego funkcjonowania gospodarki, a jej wysokość nie przekracza 5% w skali roku,
• inflację kroczącą – w wysokości od 5 do 10% w skali roku jest uznawana za umiarkowaną, wywołuje jedynie nieznaczne zmiany cen,
• megainflację – jej pojawienie się powoduje nagły i intensywny wzrost cen, ma ona wysokość od 15 do 50% w skali roku,
• inflację galopującą – od 50 do 100% w skali roku, wywołuje niepokoje społeczne, a także gwałtowny wzrost bezrobocia, hamuje wzrost gospodarczy,
• hiperinflację – powyżej 100% w skali roku, sprawia, że pieniądz natychmiast traci na wartości.

Gospodarka krajowa w inny sposób odczuwa każdy rodzaj inflacji. Bardzo ważne jest wdrożenie odpowiednich działań, które mają na celu jej zatrzymanie, gdy zbyt intensywnie się ona rozpędza.

Inflacja może mieć wiele przyczyn. Najważniejsze z nich to przede wszystkim:

• zbyt duża ilość pieniądza w porównaniu z podążą gospodarki,
• nieprawidłowa struktura gospodarki,
• zbyt intensywny wzrost płac,
• wysokie podatki,
• nagły wzrost kosztów produkcyjnych.

Jest to tylko kilka głównych przyczyn, które wywołują zjawisko inflacji. W rzeczywistości jest ich jednak dużo więcej.

Przez przeciętnych obywateli inflacja jest odczuwana najbardziej poprzez ceny towarów i usług. Ma ona na nie największy wpływ. Warto przyjrzeć się nieco bliżej tej zależności.

Jak inflacja wpływa na ceny produktów i usług?

Jedną z wielu przyczyn inflacji jest wzrost cen surowców. Jeśli ich zakup jest droższy, to wpłynie to także na cenę finalnego produktu. W ten sposób producent chce bowiem pokryć swoje rosnące wydatki. W efekcie ceny wielu towarów idą w górę, a pieniądz traci swoją siłę nabywczą. Za określoną kwotę można kupić bowiem zdecydowanie mniej niż jakiś czas temu.

Czy inflacja zawsze prowadzi do wzrostu cen?

Tak, inflacja zawsze wiąże się ze wzrostem cen. Jednak to, w jaki sposób są one odczuwane, zależy od rodzaju tego zjawiska. W przypadku inflacji pełzającej zmiany te są bowiem minimalne.

Jakie są skutki inflacji dla konsumentów i przedsiębiorców?

Skutki tego zjawiska są odczuwalne zarówno dla przedsiębiorców, jak i przeciętnych konsumentów. Najczęściej inflacja powoduje:

• trudności z prowadzeniem własnej firmy – jest to związane przede wszystkim z rosnącymi kosztami,
• zahamowanie rozwoju gospodarczego kraju – inflacja zazwyczaj powoduje spowolnienie różnego rodzaju inwestycji,
• trudniejszy dostęp do kredytów – banki niechętnie udzielają kredytów, a także stosują bardziej restrykcyjne wymagania wobec pożyczkobiorców,
• spadek dochodów – jest skutkiem wzrostu cen, w wyniku którego konsument może kupić zdecydowanie mniej niż dotychczas.

Skutków inflacji jest zdecydowanie więcej. Trzeba pamiętać, że to zjawisko wpływa także na obniżenie wartości oszczędności.

Miary inflacji

Mierzenie aktualnego poziomu inflacji jest niezwykle ważne. Pozwala określić, na jakim etapie jest tempo jej wzrostu. To pozwala wdrożyć odpowiednie działania mające na celu jej zahamowanie.

Jak mierzy się inflację?

Główną miarą używaną do oceny intensywności tego zjawiska jest inflacja CPI. Określa ona zmianę cen towarów oraz usług w stosunku do poprzedniego okresu. Ten wskaźnik jest obliczany, a następnie publikowany przez Główny Urząd Statystyczny co miesiąc. Najpierw podawany jest odczyt szacunkowy, a następnie oblicza się wskaźnik końcowy. Dotyczy on zawsze poprzedniego miesiąca.

Główne miary inflacji w Polsce i na świecie

W Polsce oraz innych krajach Unii Europejskiej stosuje się zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych, czyli HICP (z j. ang. Harmonised Indices of Consumer Prices). Wykorzystuje się go również m.in. w Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii oraz Norwegii.

Jak interpretować wskaźniki inflacji?

Jeśli wskaźnik inflacji jest nawet minimalnie wyższy niż 0, oznacza to, że w gospodarce występuje to zjawisko. W przypadku gdy jest on niższy niż 0, wskazuje to na zjawisko deflacji.

Do walki z inflacją stosuje się różnego rodzaju metody. Ich wybór zależy w głównej mierze od tego, na jakim poziomie się ona znajduje oraz jak intensywne jest tempo jej wzrostu. Bardzo ważne jest podjęcie odpowiednich kroków odpowiednio wcześnie, aby możliwe było jej zahamowanie oraz zminimalizowanie negatywnego wpływu na gospodarkę.

Jakie są sposoby na walkę z inflacją?

Najczęściej stosowane metody walki z rosnącą inflacją to:

• podwyżka stóp procentowych,
• zwiększenie podatków,
• zmniejszenie wydatków na inwestycje,
• wzrost oprocentowania obligacji skarbowych,
• kontrolowanie cen na rynkach paliw, energii itd.

Wszystkie te działania mają na celu zatrzymać inflację, a w dłuższej perspektywie także ją zmniejszyć.

Skuteczność różnych metod zwalczania inflacji

Podniesienie stóp procentowych wpływa na wzrost rat pożyczek. W przypadku kredytów hipotecznych zmiany te są najczęściej bardzo duże. Zniechęca to do zaciągania zobowiązań, a tym samym zmniejsza wydatki konsumentów. Z kolei wzrost podatków oraz zahamowanie inwestycji sprawia, że do budżetu państwa wpływa więcej pieniędzy.

Inflacja odbija się także na oszczędzaniu. Warto pomyśleć o rozsądnym lokowaniu pieniędzy w taki sposób, aby nie tylko nie traciły wartości, ale również zarabiały. Jest to dość trudne, ale możliwe.

Jak inflacja wpływa na inwestycje?

Na skutek rosnącej inflacji spada wartość oszczędności. Dotyczy to przede wszystkim pieniędzy trzymanych w gotówce oraz na kontach. Ich siła nabywcza jest bowiem coraz mniejsza.

Jakie są sposoby na inwestowanie w czasach inflacji?

W czasie inflacji najlepszym rozwiązaniem jest inwestowanie w dobra, których wartość spada zdecydowanie wolniej niż siła nabywcza pieniądza. Bardzo popularne jest więc lokowanie oszczędności w nieruchomościach. Można również zastanowić się nad zakupem szlachetnych kruszców, takich jak złoto lub platyna. Inwestycją z długoterminowym zyskiem są natomiast obligacje skarbowe indeksowane inflacją.

Wybór odpowiedniej metody inwestowania zależy głównie od indywidualnych preferencji oraz zasobności portfela.

1. Inflacja to zjawisko, które powoduje spadek mocy nabywczej pieniądza. Wpływa na wzrost cen i jest odczuwalne w różnych sferach życia.
2. Wyróżnia się kilka rodzajów inflacji. Biorąc pod uwagę jej przyczyny, można podzielić ją na popytową, podażową oraz strukturalną.
3. Inflację może wywoływać m.in. zbyt szybki wzrost płac, wysokie podatki lub niewłaściwie funkcjonująca gospodarka.
4. Inflacja powoduje wzrost cen towarów i usług, co zazwyczaj wynika z rosnących kosztów produkcji. Jego tempo zależy jednak od konkretnego rodzaju tego zjawiska.
5. Informację o aktualnym poziomie inflacji są opracowywane przez Główny Urząd Statystyczny. Mierzy on, o ile wzrosły ceny towarów i usług w porównaniu z poprzednim miesiącem.
6. W czasie inflacji najlepszym pomysłem na ulokowanie oszczędności jest zakup nieruchomości lub szlachetnych kruszców.