W wyniku kilku nieodpowiednich decyzji wpadłeś w długi? Zastanawiasz się, czy można uchylić się od ich płacenia? Jest to możliwe, wyłącznie jeśli zobowiązanie ulegnie przedawnieniu. To jednak może nastąpić dopiero po kilku latach. Co więcej, nie każde zadłużenie może zostać umorzone. Dlatego najpierw dowiedz się, jakie zobowiązania się przedawniają.
Umorzenie – co to jest?
Zanim odpowiemy na pytanie „Po jakim czasie dług się przedawnia?”, wyjaśnijmy, na czym dokładnie polega umorzenie zadłużenia. To pojęcie, które zostało opisane w art. 117-125 Kodeksu cywilnego. Odnosi się ono do sytuacji, gdy dłużnik nie musi już spłacać zobowiązania, ponieważ od jego terminu płatności minęło odpowiednio dużo czasu. Wtedy następuje przedawnienie roszczeń i wierzyciel traci prawo do ubiegania się o zwrot swoich należności na drodze sądowej czy egzekucyjnej. Jedyne rozwiązanie, które wówczas mu pozostaje, to próba odzyskania pieniędzy polubownie.
Co ważne – po umorzeniu samo zadłużenie nie znika. Staje się długiem niezupełnym, znanym także jako zobowiązanie naturalne. Ponadto informacje o zobowiązaniach finansowych, które się przedawniły, nadal mogą być widoczne np. w bazie BIK. Zatem jeśli będziesz chciał ubiegać się np. kredyt hipoteczny w przyszłości, bank może odmówić Ci udzielenia pożyczki bądź zaproponować ofertę na bardzo niekorzystnych warunkach.
Jakie długi mogą ulec przedawnieniu?
Według ustawy o przedawnieniach umorzeniu mogą ulec wyłącznie roszczenia majątkowe. Dotyczy to:
- pożyczek zaciągniętych w parabankach i u osób prywatnych, np. u znajomych czy członków rodziny,
- opłat i debetów na rachunku bankowym,
- kart kredytowych,
- alimentów,
- zaległych wynagrodzeń od pracodawcy,
- spadków,
- podatków,
- rachunków za media, tj. za prąd, wodę i gaz,
- opłat czynszowych – niezależnie od tego jest płacony wspólnocie mieszkaniowej, spółdzielni czy osobie prywatnej,
- faktur sprzedaży z odroczonym terminem płatności,
- abonamentów, np. za internet,
- mandatów,
- wydatków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Jednocześnie należy pamiętać, że zaległości nie ulegają przedawnieniu w tym samym czasie. Każdy dług jest traktowany inaczej i ma określony termin umorzenia.
Umorzenie długu – po ilu latach?
Kwestię tego, kiedy dług się przedawnia, reguluje Kodeks cywilny. Znajdują się tam dwa głównie terminy przedawnienia:
- 3 lata – odnosi się on do roszczeń okresowych i tych, które wystąpiły w obrocie gospodarczym,
- 6 lat – dotyczy zadłużeń, których okres umorzenia nie jest określony w przepisach szczegółowych.
Jednak można znaleźć także informacje o długach, które przedawniają się po roku lub 2, 5, a nawet 10 latach. Szczegóły prezentujemy w poniższej tabeli.
| Termin przedawnienia | Rodzaj zadłużenia |
|---|---|
| 1 rok | mandat za jazdę bez ważnego biletu (dotyczy MZK i PKP) |
| 2 lata | faktura z tytułu sprzedaży usług i towarów wystawiona na firmę, umowa sprzedaży, wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło, debet na rachunku bankowym |
| 3 lata | czynsz, odsetki, wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę, zaliczka, kredyt i pożyczka gotówkowa, limit na karcie kredytowej, rachunki za usługi telekomunikacyjne, kaucja, odsetki od roszczeń zatwierdzonych wyrokiem sądu |
| 5 lat | podatki VAT, PCC i dochodow |
| 6 lat | długi spadkowe, roszczenia zatwierdzone wyrokiem sądu (dotyczy tylko głównej należności) |
| 10 lat | składki ZUS |
Pamiętaj! Bieg przedawnienia jest liczony od terminu płatności zadłużenia, czyli np. dnia wymagalności spłaty pożyczki czy uregulowania podatku – a nie od momentu zawarcia umowy. Ponadto, jeśli okres umorzenia wynosi więcej niż 2 lata dla wybranego długu, roszczenie przestaje być obowiązujące w ostatni dzień roku kalendarzowego.
Oznacza to np., że jeśli nie zapłacisz czynszu, którego termin płatności przypadał na 1 września 2019 roku, dług zostanie umorzony nie 1 września 2022 roku, czyli dokładnie po 3 latach, a 31 grudnia 2022 roku.
Jakie długi się nie przedawniają?
Nie każdy dług może zostać umorzony. Według ustawy o przedawnieniu dłużnik zawsze będzie zobowiązany do zapłaty:
- kredytów hipotecznych, które zostały zabezpieczone wpisem do księgi wieczystej – jednakże odnosi się to wyłącznie do głównej należności, czyli kwoty kredytu;
- roszczeń, które wystąpiły na skutek zbrodni wojennych, przeciwko ludzkości lub ludobójstwa,
- długów, które powstały w wyniku zniesienia współwłasności rzeczy,
- zobowiązań windykacyjnych, które wynikają z prawa własności.
Co ważne – umorzenie długu musi być zatwierdzone sądownie. Zatem nawet jeśli od terminu spłaty zobowiązania upłynęło odpowiednio dużo czasu, nie oznacza to, że automatycznie uległo ono przedawnieniu. Aby potwierdzić anulowanie zadłużenia, trzeba złożyć do sądu odpowiedni wniosek.
Jednak instytucja, po analizie sytuacji dłużnika, może uznać, że nie doszło do umorzenia. Tak się dzieje, m.in. jeśli:
- nastąpiło przerwanie biegu umorzenia,
- wystąpiły okoliczności, które np. uniemożliwiały dochodzenie roszczenia przez wierzyciela, ponieważ został on zastraszony przez dłużnika.
Wtedy wierzyciel wciąż ma szansę na odzyskanie swoich należności na drodze prawnej.
Przerwanie biegu przedawnienia – co to jest?
Umorzenie długu to niekorzystne rozwiązanie dla wierzycieli, którzy z niecierpliwością czekają na zwrot swoich należności. Aby zwiększyć ich szanse na odzyskanie pieniędzy, przepisy prawa zezwalają na przerwanie biegu przedawnienia. Jest to podjęcie czynności, przez które okres do umorzenia zadłużenia będzie liczony od początku.
Wierzyciel może to zrobić na dwa sposoby.
- Wszczęcie mediacji z dłużnikiem – ich celem powinno być polubowne rozwiązanie sporu.
- Złożenie do sądu pozwu o zapłatę oraz nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności – jeśli to nastąpi, sprawa zostanie przekazana do komornika, który rozpocznie egzekucję w celu uzyskania środków na spłatę należności.
Do przerwania biegu przedawnienia może dojść także, jeśli zaakceptujesz swoje zobowiązanie i np.:
- sporządzisz nowy harmonogram spłaty w porozumieniu z wierzycielem i zaczniesz go realizować,
- zawrzesz ugodę z osobą, której jesteś winny pieniądze,
- dobrowolnie spłacisz zadłużenie.
Warto pamiętać, że jeśli wierzyciel zdecyduje się przerwać bieg przedawnienia, istnieje szansa, że odzyska swoje należności. Podczas oczekiwania na umorzenie można np. rozpocząć pracę i zgromadzić jakiś majątek, który zostanie pobrany na pokrycie zadłużenia.
Odzyskanie umorzonego długu – czy to możliwe?
Twój dług uległ przedawnieniu, ale boisz się, że wierzyciel nadal może ubiegać się o zwrot swoich należności? Pamiętaj, że jest to bardzo trudne, zwłaszcza jeśli umorzenie zostało zatwierdzone sądownie. W tym przypadku osoba, której jesteś dłużny pieniądze lub inne środki, może jedynie próbować z Tobą negocjować lub podejmować próby polubownego rozwiązania sporu.
Warto rozważyć zawarcie porozumienia, zwłaszcza jeśli chcesz korzystać z usług wierzyciela bądź zależy Ci na tym, żeby rozpocząć z nim interesy. Gdy spłacisz swoje zobowiązanie, kontakty mogą znacznie się poprawić.
Jednak pamiętaj, że nie trzeba tego robić – po umorzeniu długu nikt nie może żądać od Ciebie zwrotu należności.
Umorzenie długu – czy to się opłaca?
Przedawnienie zadłużenia i brak konieczności zwracania pieniędzy brzmi kusząco. Nic dziwnego, że wiele osób rozważa uchylanie się od zapłaty przez długie lata. Jednak warto się zastanowić, czy to na pewno najlepsze rozwiązanie.
Oczywiście może zdarzyć się tak, że wierzyciel zapomni o Twoim zobowiązaniu i nie trzeba będzie go spłacać. Jednak większość banków czy firm zaczyna ubiegać się o należności już po kilku dniach od upływu terminu płatności. Jak to zazwyczaj przebiega?
- Najpierw instytucja wysyła ponaglenie zapłaty – w formie e-maila lub listu z informacją o konieczności dokonania zapłaty.
- Kolejny krok to rozpoczęcie naliczania odsetek i innych dodatkowych opłat według zapisów umowy – np. jeśli nie spłacisz pożyczki tzw. chwilówki, dodatkowe koszty mogą wynieść nawet kilkaset procent i osiągnąć zawrotną kwotę.
- Jeśli mimo wezwań nadal nie uregulujesz należności, firma czy bank przekaże sprawę do sądu. Następnie rozpocznie się egzekucja komornicza.
- Komornik przeanalizuje Twoją sytuację finansową. Następnie najpewniej zajmie wynagrodzenie, nieruchomości, prawa majątkowe, wierzytelności, a nawet ruchomości domowe, które uzna za wartościowe oraz takie, które nie są niezbędne do przetrwania.
Kiedy urzędnik nie będzie miał z czego prowadzić egzekucji, może od niej odstąpić. Jednak zrobi to tylko, gdy będzie mieć 100% pewność, że nie masz jak spłacić zadłużenia. Z tego powodu nie warto czekać, aż dług sam się przedawni.
Umorzenie długu jest czasami możliwe po kilku latach. Warto jednak pamiętać o tym, że czekanie aż to nastąpi, nie jest rozsądnym rozwiązaniem.
