Umowa to najważniejszy dokument, który podpisuje się, zaciągając pożyczkę zarówno w banku, jak i w firmie pożyczkowej. Zawiera wszystkie najważniejsze informacje oraz ustalenia, których obie strony zobowiązują się przestrzegać. Umowa powinna być sporządzona także w przypadku pożyczki prywatnej. Dowiedz się, w jaki sposób poprawnie sporządzić umowę oraz jakie elementy powinna zawierać.
Umowa pożyczki – co trzeba o niej wiedzieć?
Umowa pożyczki zawierana w banku czy innej instytucji finansowej zawsze ma formę pisemną. To forma zabezpieczenia dla obu stron. W razie jakichkolwiek problemów ze spłatą zobowiązania stanowi ona podstawę do dochodzenia roszczeń. W przypadku pożyczek prywatnych dość często umowa ma formę ustną. Dotyczy to jednak sytuacji, gdy w grę wchodzą niewielkie sumy, które nie przekraczają 1000 zł.
Zawarcie umowy pożyczki w formie ustnej jest z pewnością wygodniejsze i dużo szybsze, ale niesie ze sobą pewne ryzyko. W przypadku problemów z wypłatą pieniędzy lub ich zwrotem nie ma dokumentu, który potwierdzałby zawarcie takiej umowy. Dlatego warto sporządzać umowę przy każdej pożyczce, nawet tej najmniejszej. Papierowa wersja umowy ułatwia dochodzenie roszczeń także przed sądem.
Wzór umowy pożyczki – co musi zawierać?
W przypadku dokumentu, jakim jest umowa pożyczki, wzór powinien zawierać kilka ważnych elementów. Dzięki nim będzie ważna i zabezpieczy obie strony. W każdej umowie pożyczki muszą znaleźć się elementy takie jak:
- data i miejsce zawarcia umowy pożyczki,
- strony umowy – należy wskazać, kto jest pożyczkodawcą, a kto pożyczkobiorcą,
- przedmiot umowy – konieczne jest umieszczenie zapisu o tym, że jest to pożyczka pieniężna: konkretna kwota i waluta,
- termin oraz warunki zwrotu – to bardzo ważny punkt, który musi określać datę oraz sposób zwrotu pieniędzy,
- oświadczenie o stanie majątkowym – to forma zabezpieczenia dla pożyczkodawcy w przypadku problemów ze spłatą zobowiązania,
- koszty pożyczki – w tym punkcie muszą być zawarte informacje o dodatkowych kosztach (odsetki, prowizje itd.), które pożyczkodawca naliczy do pożyczonej kwoty,
- konsekwencje niespłacenia pożyczki w terminie – należy wskazać, jakie kolejne kroki zostaną podjęte w celu odzyskania należności,
- warunki wypowiedzenia umowy – opis konkretnych sytuacji, w których umowa jest uznawana za nieważną,
- podpisy stron – sporządzony dokument musi zostać podpisany przez obie strony własnoręcznie.
Wszystkie ww. elementy umożliwiają sporządzenie umowy o pożyczkę prywatną, która będzie zgodna z prawem. Dokument ten można napisać ręcznie lub przygotować na komputerze i wydrukować. W drugim przypadku trzeba pamiętać o tym, aby na umowie znalazły się własnoręczne podpisy obu stron. Ich brak skutkuje nieważnością zawartej umowy.
Czy można odstąpić od zawartej umowy pożyczki?
Każda umowa pożyczki pieniędzy musi zawierać punkt dotyczący warunków odstąpienia od niej. Z takiego prawa może skorzystać zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca. Dotyczy to sytuacji, gdy np. jedna ze stron podała fałszywe dane do umowy. W takiej sytuacji druga strona ma prawo zerwać umowę i oddać pieniądze bez dodatkowych kosztów lub żądać natychmiastowego zwrotu pożyczki. Odstąpienie od umowy jest możliwe tylko w jasno określonych w umowie sytuacjach.
Kiedy umowa pożyczki jest nieważna?
Umowa pożyczki gotówkowej może zostać unieważniona również wtedy, gdy zawiera zapisy niezgodne z prawem. Podważenie ich może nastąpić nie tylko przed jej podpisaniem, ale również po. Warto dowiedzieć się, jakie klauzule zawarte w umowie dają prawo do jej unieważnienia.
Zapisy niezgodne z prawem
Wszystkie zapisy w umowie muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Jeśli jakikolwiek z nich budzi wątpliwości, powinien być sprawdzony przez prawnika. W chwili stwierdzenia jego niezgodności z prawem taka umowa staje się nieważna. Dotyczy to również sytuacji, gdy w umowie pojawią się błędy formalne.
Zbyt wysoka wartość zabezpieczenia
Jeśli umowa pożyczki ma być zabezpieczona dobrem materialnym to wartość takiego zabezpieczenia musi być proporcjonalna do pożyczonej kwoty. Jeśli w umowie znajdzie się zapis o tym, że np. pożyczka na kwotę 5000 zł została zabezpieczona mieszkaniem, to dokument jest nieważny.
Umowa zawarta z osobą nieuprawnioną
Obie strony umowy pożyczki muszą mieć zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że jeśli którakolwiek ze stron była niepełnoletnia lub ubezwłasnowolniona, dokument jest nieważny. Warto mieć na uwadze także to, że umowa pożyczki nie może być zawierana pod żadną presją.
Umowa pożyczki prywatnej – w jaki sposób można ją zabezpieczyć?
Każda umowa pożyczki dla znajomych czy rodziny może być dodatkowo zabezpieczona. Przepisy prawa dopuszczają kilka form zabezpieczenia:
- weksel -– musi mieć zachowaną odpowiednią formę, aby mógł być uznany za ważny. Jest to papier wartościowy będący przyrzeczeniem bezwarunkowej spłaty zobowiązania,
- poręczenie – to osoba trzecia, która w przypadku braku spłaty pożyczki w terminie przejmuje na siebie ten obowiązek,
- zastaw rejestrowy – w takiej sytuacji niezbędne jest podpisanie umowy zastawu, która jest rejestrowana w sądzie. Jego przedmiotem mogą być prawa majątkowe,
- zastaw rzeczy ruchomej – do momentu zwrotu pożyczki właścicielem ruchomości, np. samochodu staje się pożyczkodawca.
W przypadku bardzo dużych sum stosuje się także zabezpieczenie w postaci wpisu do hipoteki nieruchomości. Konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego, aby taki zastaw był zgodny z prawem.
Umowa pożyczki prywatnej – o czym jeszcze trzeba pamiętać?
Umowa na pożyczenie pieniędzy w banku, firmie pożyczkowej czy od osoby prywatnej musi być zgodna z obowiązującym prawem. Dotyczy to również kwestii oprocentowania. Określa to
art. 359 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim oprocentowanie pożyczki nie może przekroczyć rocznie dwukrotności odsetek ustawowych. Jeśli są one wyższe umowa jest uznawana za nieważną.
Nie każda pożyczka musi być oprocentowana. Ma to miejsce najczęściej w przypadku pożyczek prywatnych udzielanych najbliższym osobom. Dzięki temu nie ma konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów. W takiej sytuacji musi być sporządzona umowa pożyczki bez odsetek. Ważne jest, aby znalazł się w niej zapis mówiący o tym, że pożyczkodawca nie będzie naliczać do wypłaconej kwoty dodatkowych kosztów.
Pożyczki prywatne udzielane przez małżonka, zstępnych, wstępnych, zięcia, pasierba, synową, rodzeństwo, macochę, ojczyma oraz teściów, są zwolnione z obowiązku zapłaty podatku PCC, czyli od czynności cywilnoprawnych. Zwolnienie to dotyczy pożyczek do kwoty 9637 zł. Obowiązuje ona przez okres 5. lat, co oznacza, że przez ten czas wszystkie pożyczki sumują się ze sobą.
Jeśli kwota pożyczki będzie wyższa, w celu uniknięcia konieczności zapłaty podatku PCC należy:
- złożyć deklarację na druku PCC-3 w ciągu 14. dni w Urzędzie Skarbowym,
- dołączyć do deklaracji potwierdzenie otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy.
Dzięki temu zgodnie z prawem nie trzeba opłacać wspomnianego podatku.
Czy można zmienić zapisy umowy podczas jej trwania?
Umowa pożyczki prywatnej od rodziców czy innych osób fizycznych może być zmieniona tylko wtedy, gdy obie strony się na to zgodzą. Konieczne jest więc dojście w tej kwestii do porozumienia. Najczęściej zmiana warunków umowy dotyczy sposobu czy terminu spłaty. Negocjowanie warunków może przydać się, gdy np. pojawią się trudności ze spłatą. W takiej sytuacji można zaproponować rozłożenie zobowiązania na większą liczbę rat. Jeśli druga strona umowy się na to zgodzi, można wprowadzić zmiany w jej zapisach.
Umowa pożyczki na piśmie to dokument, który jest zabezpieczeniem dla obu stron. Warto pomyśleć o jego sporządzeniu także w przypadku pożyczania pieniędzy wśród najbliższych osób. Umowa chroni interesy obu stron i jest podstawą do dochodzenia ewentualnych roszczeń. Jej sporządzenie nie jest trudne, a do tego, aby była zgodna z prawem i uznana za ważną niezbędne jest zawarcie w niej najważniejszych elementów.
