W jakich sytuacjach pożyczka podlega opodatkowaniu VAT?

VAT to podatek od towarów i usług. Wiele osób zastanawia się, kiedy konieczne jest jego opłacenie, a w jakich sytuacjach wystarczy uiścić podatek od czynności cywilnoprawnych. Ta wiedza może pomóc uniknąć wielu nieprzyjemnych sytuacji. Dowiedz się, kiedy musisz zapłacić podatek PCC od pożyczki oraz w jakich przypadkach niezbędne jest opłacenie VAT-u.

Podatek PCC od umowy pożyczki płaci się, gdy żadna ze stron nie jest płatnikiem VAT. W praktyce dotyczy to więc pieniędzy pożyczanych na przykład od członków rodziny. Wysokość podatku PCC dla pożyczek prywatnych to 0,5% ich wartości. Należy pamiętać o tym, że jeśli konkretna suma jest obciążona koniecznością opłacenia podatku PCC, jest to równoznaczne, z tym że nie trzeba płacić podatku VAT.

Sytuacja ta działa analogicznie także w drugą stronę. Jeśli trzeba zapłacić podatek VAT od pożyczki, nie ma konieczności uiszczania PCC.

Kiedy pożyczka podlega opodatkowaniu VAT?

VAT jest naliczany w przypadku, gdy strona udzielająca pożyczki jest płatnikiem tego rodzaju podatku oraz takie usługi stanowią trzon jej działalności. W takiej sytuacji pieniądze są bowiem pożyczane w zamian za konkretne wynagrodzenie, którym może być prowizja lub odsetki. Taka usługa jest płatna, a więc odprowadza się od niej podatek VAT.

Jakie są wyjątki od opodatkowania VAT pożyczek?

Przepisy prawa w zakresie opodatkowania pożyczek podatkiem VAT nie są jednak przejrzyste. Ta sama ustawa, która reguluje zasady jego naliczania, głosi, że usługi udzielania kredytów oraz pożyczek, a także usługi pośrednictwa finansowego są zwolnione z obowiązku opłacania podatku od towarów i usług.

Co to oznacza w praktyce? Mimo że takie usługi finansowe są objęte podatkiem VAT, możliwe jest zwolnienie z tego obowiązku. Dla pożyczkodawcy wiąże się to jednak z koniecznością gromadzenia wszelkich dokumentów związanych ze świadczonymi usługami.

Jakie są zasady opodatkowania VAT pożyczek udzielanych przez instytucje finansowe?

Wymienione wyżej zasady dotyczą właśnie pożyczek udzielanych przez podmioty, jakimi są instytucje finansowe. Dla klientów oznacza to, że nie muszą oni przejmować się opłacaniem żadnych podatków.

Sprawa komplikuje się zdecydowanie bardziej w przypadku firm udzielających pożyczek jedynie okazjonalnie. Świadczą o tym także niejednoznaczne wyroki sądów administracyjnych orzekających w tego typu sprawach. Z większości z nich wynika jednak, że okazjonalne udzielenie pożyczki może zostać objęte obowiązkiem zapłaty podatku VAT, nawet jeśli firma zajmuje się tym sporadycznie.

Jakie są zasady opodatkowania VAT pożyczek udzielanych przez osoby fizyczne?

Jak już wspomnieliśmy, w przypadku pożyczek prywatnych, czyli tych, które są udzielane przez osoby fizyczne, niebędące płatnikami VAT, nie ma obowiązku naliczania tego rodzaju podatku. Konieczne jest zapłacenie tylko podatku od czynności cywilnoprawnych.

Pożyczki udzielane przedsiębiorcom przez podmioty, które także prowadzą działalność gospodarczą, to często spotykana praktyka. Zgodnie z ustawą VAT jest to rodzaj usługi, a więc wiąże się z koniecznością odprowadzenia podatku od towarów i usług.

Opłacenie podatku i wszystkie związane z tym kwestie leżą po stronie pożyczkodawcy. Pożyczkobiorca nie musi się niczym przejmować. Nie ma znaczenia to, czy jest przedsiębiorcą, czy osobą fizyczną.

Czy przedsiębiorcy muszą pobrać VAT przy udzielaniu pożyczek innym przedsiębiorcom?

W przypadku, gdy pożyczka jest udzielana w ramach prowadzonej przez firmę działalności, przedsiębiorca pobiera za to wynagrodzenie, a więc konieczne jest naliczenie podatku VAT. Odsetki spłacane przez pożyczkobiorcę, czyli w tym przypadku innego przedsiębiorcę, są bowiem traktowane jako wynagrodzenie.

Jednocześnie należy pamiętać, że umowa pożyczki, w której nie została określona wysokość odsetek, nie podlega przepisom ustawy VAT. Potwierdza to także indywidualna interpretacja wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.

Jakie dokumenty są wymagane przy udzielaniu pożyczek między przedsiębiorcami?

Najważniejszym dokumentem, który trzeba sporządzić w przypadku udzielania pożyczki przez jednego przedsiębiorcę innemu, jest umowa. Jej przygotowanie pomoże uniknąć poważnych problemów w przyszłości. Najlepiej, aby miała ona formę pisemną. Znacząco ułatwi to dochodzenie ewentualnych roszczeń każdej ze stron.

W takim dokumencie muszą się znaleźć najważniejsze informacje, takie jak:

• data i miejsce sporządzenia,
• dokładne dane obu stron (nazwy firm, adresy, numery NIP i regon),
• dokładna kwota pożyczki,
• termin i sposób przekazania pieniędzy,
• warunki spłaty zobowiązania,
• zasady rozwiązania umowy,
• własnoręczne podpisy.

Taka umowa ma wiążącą moc, dlatego warto starannie zaplanować jej treść.

Podatek PCC, czyli od czynności cywilnoprawnych, dotyczy niektórych umów — w tym udzielenia pożyczki. Jak już wspomnieliśmy, musisz go zapłacić, gdy pożyczasz pieniądze od osób fizycznych. Co ważne, nie musisz martwić się jego uiszczaniem w przypadku, gdy pożyczasz pieniądze z banku, w SKOK-u lub parabanku.

Wysokość podatku PCC od pożyczek prywatnych wynosi 0,5% całej kwoty. Obowiązek jego zapłaty ciąży na pożyczkobiorcy. Istnieją jednak wyjątki, które zgodnie z prawem są objęte zwolnieniem z tego podatku. Nie trzeba go płacić w przypadku pożyczania pieniędzy od:

• małżonka,
• wstępnych (rodziców, dziadków, pradziadków),
• zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków),
• rodzeństwa,
• pasierba,
• ojczyma lub macochy.

Z kolei jeśli pożyczasz pieniądze od teścia, zięcia lub synowej, możesz skorzystać ze zwolnienia od tego rodzaju podatku, pod warunkiem że pożyczana kwota nie przekracza 9 637 zł.

Możesz skorzystać ze zwolnienia także wtedy, gdy chcesz pożyczyć większą kwotę. W takim przypadku musisz spełnić następujące warunki:

• w ciągu 14 dni złożyć w urzędzie skarbowym deklarację PCC-3,
• udokumentować otrzymanie pożyczki (przelew na konto lub potwierdzenie w postaci przekazu pocztowego).

Zwolnienie z podatku PCC — kiedy jeszcze jest możliwe?

Zwolnienie z konieczności opłacania podatku PCC dotyczy również pożyczek, które są udzielane przez:

• banki oraz inne instytucje, które zajmują się tym na co dzień,
• obce osoby, gdy kwota pożyczki nie przekracza 1000 zł,
• wspólników lub akcjonariuszy w spółce kapitałowej,
• zakładowe kasy zapomogowe,

Jeśli więc potrzebujesz pieniędzy, a nie chcesz dodatkowo płacić podatku PCC, możesz skorzystać z powyższych rozwiązań.

Z czym wiąże się nieopłacenie podatku od pożyczki?

Nieodprowadzenie podatku PCC od pożyczki w sytuacjach, gdy jest to konieczne, wiąże się z poważnymi konsekwencjami. W takim przypadku urząd skarbowy ma prawo żądać jego opłacenia. Wówczas nie będzie on jednak wynosił 0,5% wartości pożyczki, lecz aż 20%. W przypadku większych kwot będzie to więc spora suma pieniędzy. Aby uniknąć problemów, warto o tym pamiętać.

1. W przypadku, gdy żadna ze stron umowy pożyczki nie jest płatnikiem VAT, nie ma potrzeby uiszczania podatku od towarów i usług. Niezbędna jest natomiast zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych, czyli PCC.
2. Jeśli pożyczka zgodnie z przepisami prawa jest obciążona koniecznością zapłacenia podatku PCC, oznacza to, że nie trzeba odprowadzać od niej VAT-u.
3. Opłacenie VAT-u jest konieczne w przypadku firm, które są płatnikami tego podatku, a udzielanie pożyczek stanowi trzon ich działalności. Jednocześnie przepisy prawa określają, że takie usługi są zwolnione z podatku VAT.
4. Zasady dotyczące firm, które świadczą usługi pożyczkowe tylko okazjonalnie, nie są jednoznaczne. W takim przypadku warto skonsultować konkretną sprawę z organami podatkowymi.
5. Najważniejszym dokumentem potwierdzającym zawarcie umowy pożyczki między przedsiębiorcami jest umowa. Powinna ona zostać sporządzona w formie pisemnej.
6. Z obowiązku zapłaty podatku PCC zwolnione są osoby pożyczające pieniądze od członków najbliższej rodziny.